Skopiowane z Ś.P. forum Duolingo: https://forum.duolingo.com/comment/23616866
Autor: br0d4
Czasowniki te powodują wiele kłopotów osobom uczącym się języka angielskiego. Poniższe wyjaśnienia powinny rozwiać większość wątpliwości.
W skrócie: "say" i "tell" oznaczają "mówić", "powiedzieć", ale "tell" oznacza również "kazać"; "speak" znaczy "mówić", "przemawiać" lub "rozmawiać", a "talk" "rozmawiać", "gadać" - ale sposób stosowania tych wszystkich słów się różni.
Czasownik "say"
(past tense said, past participle said) stosuje się w konstrukcjach:
say (something)
say that (something)
say (something) to (a person) - inna kolejność jest wykluczona!
“(something)” a person said
Czasownik say używamy gdy dokładnie cytujemy cudzą wypowiedź lub gdy odbiorca wypowiedzi jest nieokreślony lub mniej istotny od samej treści wypowiedzi, oraz gdy wypowiadamy opinie. Ten czasownik, użyty w zdaniu, nie może się obejść bez określenia co dokładnie ktoś mówi/powiedział.
We say "yes" - Mówimy "tak"
“Nice to meet you,” Harry said - "Miło cię widzieć" rzekł Harry
The woman said "good morning" - Kobieta powiedziała "dzień dobry"
Margaret says she doesn’t like chocolate - Małgosia mówi, że nie lubi czekolady
I stopped by to say hello - Zatrzymałem się, aby się przywitać
I said only 3 words before he interrupted me - Powiedziałem tylko 3 słowa zanim mi przerwał
I’d like to say a few words - Chciałbym powiedzieć kilka słów
Say you’re sorry - Powiedz, że jest ci przykro (Przeproś)
I wouldn't say that he's a great guitarist - Nie powiedziałbym, że jest on wielkim gitarzystą
They say that you should drink 2 liters of water a day - Jak mówią (Jak się mówi), należy wypijać 2 litry wody dziennie
Stosując czasownik say można też wskazać komu coś się mówi, wtedy konieczne jest dodanie przed nim przyimka "to". Przedimka "to" nie wolno opuścić, nie można też zamienić kolejności słów, umieszczając treść wypowiedzi na końcu zdania:
Say this to him! - Powiedz mu to!
I say "yes" to my parents - Mówię moim rodzicom "tak"
I say to my parents "yes". - zła kolejność!
Może też oznaczać "wymawiać coś" lub "znaczyć coś":
How do you say your last name? - Jak wymawiasz (Jak się mówi) twoje nazwisko?
What are you trying to say? - Co masz na myśli? (Co chcesz przez to powiedzieć?)
Are you saying I’m fat? - Czy chcesz (przez to) powiedzieć, że jestem gruba?
Czasownik "tell"
(past tense told, past participle told) jest stosowany do przekazywania (ale nie cytowania) informacji. Ten czasownik użyty w zdaniu nie może się obejść bez określenia odbiorcy informacji (jako dopełnienie, może być nim rzeczownik lub zaimek) i przy odbiorcy nie wolno zastosować przyimka "to". Można go użyć do przekazywania instrukcji, poleceń, rozkazów - wówczas treść polecenia jest poprzedzona przyimkiem "to". Wyjątkiem są idiomy. Czasownik tell nie może być używany przy cytatach.
Has she told you the good news? - Czy ona powiedziała ci dobre wieści? - (Uwaga: słowo "news" jest niepoliczalne w j.angielskim i nie ma liczby mnogiej, ale w j.polskim w takim zwrocie jest zazwyczaj używane w liczbie mnogiej)
Tell us your name - Powiedz nam jak się nazywasz
I tell you to clean the room - Każę ci posprzątać pokój
The police officer told him to stop - Policjant kazał mu się zatrzymać (Uwaga: nie powiemy The police officer told him, "Stop.")
Will you tell me what happened? - Czy powiesz mi co się stało?
Można wskazać o czym się mówi, wówczas najczęściej użyjemy przyimka "about" albo spójnika "that" lub zaimków "what", "whom"
Tell us about your occupation - Powiedz nam o tym czym się zajmujesz (dosłownie: Powiedz nam o swoim zajęciu/zawodzie)
Tell me about the movie. Did you like it? - Opowiedz mi o filmie. Podobał ci się?
Tom and Anna told everybody that they were engaged - Tomasz i Anna powiedzieli wszystkim, że się zaręczyli
Tell me what you think about her idea - Powiedz mi co myślisz o jej pomyśle
To tell the truth (idiom) - powiedzieć prawdę
Don't tell tales (idiom), dear. - Nie kłam, kochanie
Może też oznaczać "odróżniać", "rozróżniać" albo "wiedzieć":
Can you tell the difference? - Czy możesz powiedzieć jaka jest (między nimi) różnica? (Dostrzegasz różnicę?)
I cannot tell them apart. - Nie umiem ich rozróżnić.
She might have been lying. Ben couldn’t tell. - Ona mogła kłamać. Ben tego nie wiedział (nie umiał stwierdzić).
Czasownik "talk"
(past tense talked, past participle talked) oznacza rozmowę, dotyczy wymiany informacji pomiędzy kilkoma osobami i jest bardziej nieformalny, często ma znaczenie "gadać", "plotkować" oraz nie może być stosowany do mowy zależnej.
We talked about my project - Rozmawialiśmy o moim projekcie
Let's talk about it! - Porozmawiajmy o tym!
What are you talking about? - O czym ty mówisz? (O czym ty gadasz?)
People talk about her private life - Ludzie gadają o jej prywatnym życiu
You're talking nonsense! - Mówisz bez sensu! (Gadasz bzdury!)
Czasownik talk jest też używany w znaczeniu naśladowania ludzkiej mowy:
Can your parrot talk? - Czy twoja papuga umie mówić?
Czasownik "speak"
(past tense spoke, past participle spoken) też oznacza "rozmawiać", "mówić", ale jest bardziej formalny niż talk i często oznacza jednokierunkowy przepływ informacji, oficjalne wypowiedzi i przemówienia. Może być stosowany do mowy zależnej. Jest stosowany często, gdy nie podaje się żadnych detali z treści wypowiedzi, a jedynie ogólny jej temat (gdy cytujemy wypowiedź użyjemy raczej say, a gdy ją omawiamy użyjemy tell)
I'd like to speak to you about my project - Chciałbym porozmawiać z tobą o moim projekcie
The king spoke to the audience about the war - Król wygłosił do słuchaczy przemowę na temat wojny
The director spoke to us about his plans - Dyrektor opowiedział nam o swoich planach (ogólnie informujemy o czym mówił, bez żadnych detali)
Is that the woman you spoke of? - Czy to jest ta kobieta, o której mi opowiadałeś? (przyimek "of" oznacza bardziej formalną wypowiedź niż "about")
Emma is going to speak in front of 500 people at the conference - Emma na konferencji będzie wygłaszać mowę przed pięciuset słuchaczami
Czasownik speak jest też stosowany gdy mowa o umiejętności posługiwania się jakimś językiem (jak napisałem wyżej, talk w takim kontekście może tylko odnosić się do udawania lub naśladowania mowy):
Do you speak English? - Czy mówisz po angielsku?
I don’t speak Chinese. - Nie znam języka chińskiego (Uwaga: nie można powiedzieć I don’t talk Chinese.)
Speak może też oznaczać umiejętność wypowiadania się w jakiś określony sposób (lub jej brak), albo w ogóle zdolność mówienia:
He spoke very softly - Mówił bardzo łagodnie
I was so shocked I couldn’t speak - Byłem tak zaszokowany, że nie mogłem powiedzieć słowa
Jak można wywnioskować z powyższego, czasowniki talk i speak w wielu kontekstach można stosować zamiennie, zwłaszcza jeśli są stosowane z przyimkami: speak to = talk to; speak with = talk with; speak about = talk about. Są jednak sytuacje, gdy można posłużyć się tylko jednym z nich. Jeśli nie ma pewności, że są one w danym momencie wymienne, lepiej tego nie zakładać.
Do poczytaniaKiedy wybrać "say", a kiedy "tell" (następny post - ed.)
Polecam ponadto
Czas Present Simple
Dyskusje pomocne w nauce języka angielskiego
; Fluent: 
, 
; Getting there: 
; Intermediate: 
; Beginner: 